DE OPMARS VAN DE DUISTERNIS

​

De wereld keert haar blik steeds indringender naar de donkerte van het haast vergeten verleden. In het verpletterende gejoel van hufterigheid, tirannie, respectloosheid en uitsluiting staan de grenzen van de democratie onder druk. Oude symbolen duiken weer op. Ze veruitwendigen de hegemonie die ruw  en krassend binnensluipt. In stemhokjes worden conservatieven verkozen die de wereldorde overhoop halen door tweedeling: wij en de ander. Wie die ander is doet er niet eens toe. Er is een vijand nodig, een makkelijke prooi. Wie niet marcheert binnen bekrompen ideeën van een mensbeeld wordt hardhandig naar de uitgang geloodst. Mensenrechten worden weggelachen. Verzuring is het marsorder. De homo economicus is al geruime tijd de enige mensensoort die op een rafel van begrip kan rekenen. Hij houdt zich overeind met medicatie en de gedachte dat hij zelf het voorlopig gelukkig nog goed heeft.

​

Een opsomming maken van de gebeurtenissen die de wereld teisteren brengt nog meer somberheid naar binnen. Het maakt de duisternis nog grauwer.

​

​

DE DURVENDE MENS​

​

Zonder weg te kijken moeten we onze blik richten op de bakens van licht. We moeten de durf aan de dag leggen om de diverse wereld te aanvaarden en te verdedigen. We moeten naar buiten treden met de overtuiging dat iedereen gelijkwaardig is en dat individuen niet zomaar het alleen recht mogen opeisen op ideologieën, op mensen, op staten en op de kunsten. De negatie die door angst ontstaat ruilen we in voor actie en vooruitgangsdenken.

​

Antonio Gramsci  hanteerde het motto ‘het pessimisme van de rede, het optimische van de wil. Of zoals de betreurde VUB-rector Caroline Pauwels het omschreef: ‘we hebben de mogelijkheid om het beter en anders te doen', en noemde dit het possibilisme. Ons denken is er toe in staat een correcte analyse te maken  van de wereld om ons heen. Door de wetenschap te omarmen en over onze eigen schaduw heen te stappen krijgen we een brede kijk op de werkelijkheid. Dat dwingt ons niet om het met alles eens te zijn: we hebben de mogelijkheid onze eigen levens in te richten naast de levens van anderen. In die verscheidenheid komen we samen vanuit respect.

​

​

KUNST ALS ANTIDOTUM

​

Kan kunst de wereld redden? Het antwoord is ja. Kunst is er niet om mooi bevonden te worden. Kunst brengt de emotie van de kunstenaar:  van de innerlijke wereld naar de buitenwereld. Kunst zorgt voor emotie, debat, verwondering, verbazing, verontwaardiging, herkenning, ontdekking, verleiding, verlossing en begeestering. Het zet je aan het voelen en aan het denken.

​

De Amsterdamse estheticus Aler gaat dieper in op de functie van kunst. […] “Er leeft een behoeft om dieper en ruimer bewustwording. Daarom zijn er kunstwerken, daarom worden zij voortgebracht en daarom zijn er kunstenaars.” [..]”Door verbeelding der kunst krijgt het publiek veelal de beschikking over situaties die het  niet onmiddellijk uit de eigen aanschouwing kent. Kunst verruimt zo onze blik. Daarin ligt de kans om, aan de eigen banaliteit, voor een ogenblikje te ontsnappen.”

​

Kunst als antidotum, als tegengif voor wat ons onzeker en angstig maakt. Maar ook om gewoon van te genieten, weg van de somberheid en drijvend op het possibilisme.

​

 

MORGEN IS VANDAAG

​

​

Hier begint wat morgen is,

​

de nacht vouwt al haar registers open

​

de mens doolt

​

de mens ontwaart

​

en kiest in denkende hoofden

​

de kant waarnaar hij gaat.

​

Nu begint wat morgen kan,

​

de wereld schenkt haar ruimte

​

hef het hoofd

​

en reik de hand

​

aan brede perspectieven.

​

Dit is het begin van wat het morgen wordt

​

inhaleer

​

absorbeer

​

kunst als antidotum.

 

 

©AAZ